Jujutsu? Dlaczego?

Wstęp

Na samym początku chciałbym nadmienić, że jestem początkujący w temacie sztuk walki i nie piszę tego wpisu w oparciu o swoje doświadczenie. Ten wpis jest oparty tylko o moje subiektywne, niezbyt dojrzałe zdanie, wiedzę zdobytą na treningach oraz materiały dostępne w sieci, których lekturze oddaję się dość często.

Nazwa

We wstępie warto zwrócić uwagę na poprawność nazwy jujutsu i czytanie jej.

Wszystkie te nazwy: Jujitsu, Ju Jitsu, Jiujitsu, Dżu dżitsu, Jiu Jitsu, Jiujutsu, Jujutsu, Jujitso, Ju-jitsu, Jiujuiutsu czy Jiu-jitsu odnoszą się do tego samego, jednak nie wszystkie są poprawne i warto w tym miejscu wyjaśnić kilka nieścisłości.

W języku japońskim zapisujemy to kanji 柔術 oraz じゅうじゅつ w hiraganie, czyli na nasze Jūjutsu, a w alfabecie łacińskim (romaji) juujutsu.  柔 znaczy miękko, ustępliwie, natomiast 術 oznacza sztukę, technikę w kontekście wojennym. Dosłownie znaczy ona sztuka ustępliwości.

Przede wszystkim j w 柔 czytamy jak coś pomiędzy dż a dź, bardziej w stronę dź (jak w słowie dźwig), a u jest podwójne. Ogólne brzmienie jest podobne do tego jak byśmy przeczytali wycinek słowa dziura przez podwójne u: dziuu.

W 術 mamy tę samą wymowę j, ale głoska u nie jest podwojona przez co jej wymowa jest krótsza, a wręcz wpadające w i. Stąd powstały nieścisłości i formy związane z pisownią (jujitsu).

Jednakże pierwsze słowne wzmianki na temat jujutsu i próba zapisania 柔術 w alfabecie łacińskim wprowadziły wiele różnych form pisowni, które traktuje się jako poprawne. Zostaje się jednak przy zasadzie, że pisownia jujutsu oznacza oparcie się o tradycyjne formy, a pisownie *jitsu o zmodernizowane. W języku polskim zaczęto stosować wiele spolszczonych form, które również traktuje się jako poprawne (np. dziudzitsu).

O ile zapis i wymowa ma mniejsze znaczenie w innych krajach niż Japonia o tyle jeżeli chcemy zachować poprawność względem korzeni powinniśmy stosować oryginalną wersję. Na koniec dodam, że gdybyśmy pojechali do Japonii i zapytali o jiu jitsu możliwe że spotkalibyśmy się z przedłużonym spojrzeniem niezrozumienia lub śmiechem, ale najbardziej prawdopodobne, że podano by nam szklankę soku owocowego...

Sztuka / system / sport walki

Definicji powyższych pojęć jest wiele, a dla wielu to jest zupełnie to samo. Poniżej możecie przeczytać połączenie informacji na ten temat, które napisałem w oparciu o wiele niezależnych źródeł.

Zgodnie ze słownikiem języka polskiego PWN: sport - ćwiczenia i gry mające na celu rozwijanie sprawności fizycznej i dążenie we współzawodnictwie do uzyskania jak najlepszych wyników.

Z samej definicji widać, że mamy do czynienia z formą ruchu, w której zależy nam na współzawodnictwie i zdobywania jak najlepszych wyników. Przykładami sportów walki mogą być: judo, boks, kendo lub Gracie Jiu Jitsu (brazylijskie jiu jitsu). We wszystkich formach sportowych chodzi o mniejsze lub większe skrępowanie bądź uderzenie przeciwnika tak żeby sędzia zgodnie z zasadami stwierdził jego przegraną. Innymi słowy są to niekompletne systemy walki, z których wyrzucono techniki najbardziej niebezpieczne dla przeciwnika. Jeśli rozmawiamy o systemach walki, najczęściej mamy na myśli cały zestaw zachowań oraz ruchów w kontekście walki charakterystyczny dla danego systemu. Przykładem może być jujutsu lub karate, które zawierają w sobie techniki wszystkich szkół pochodnych.

Przykładem kompletnego systemu walki może być polski BAS-3 czy combat56, rosyjska systema, izraelska krav maga oraz japońskie jujutsu. Na pierwszy rzut oka wszystkie wyróżniają się wysokim stopniem brutalności, ale po głębszym zastanowieniu są one wyjątkowo użyteczne w prawdziwym życiu, kiedy myślimy np o samoobronie. W tych przypadkach nie można też rozmawiać o współzawodnictwie, bo jedynym sensownym zakończeniem pojedynku byłaby śmierć lub poważny uszczerbek na zdrowiu przegranego. Trzeba jednak wiedzieć, że techniki najbardziej niebezpieczne są najbardziej skuteczne. Najprostszym przykładem jest kopnięcie boksera, założenie dźwigni na nadgarstek zawodnikowi muay thai lub kopnięcie w kolano karateki ćwiczącego kyokushin

Na koniec dodam, że chciałbym nie zostać źle odebranym. Nie krytykuję ludzi, którzy ćwiczą sporty walki. Są różni ludzie i mają różne cele. Niektórzy chcą trenować żeby się lepiej czuć, inni żeby poprawić formę a jeszcze inni aspirując o tytuł mistrza świata. Ja kierowałem się zupełnie innymi wytycznymi, o czym dalej.

Czym jest, a czym nie jest jujutsu?

Jujutsu nie jest mieszanką karate, judo i aikido, tak jak niektórym się wydaje. Wszystkie te trzy style powstały w oparciu o jujutsu, nie odwrotnie. Poza tym jujutsu jest bardziej rozbudowane i zawiera w sobie elementy, których nie posiada żaden z powyższych trzech. Nie rozwodząc się bardziej nad tematem proponuję zaczerpnąć z grubsza historii: czym jest karate tradycyjne, początki judo, historia aikido.

Filozofia również jest odmienna. W aikido adepci są uczeni, że przeciwnik zbłądził i tak naprawdę nie chce nam zrobić krzywdy, a broniąc się, próbujemy wyprowadzić go z błędu. Filozofia karate opiera się o ucieczkę od walki. Adepci są uczeni, że walka jest ostatnią z możliwości, ale gdy już dojdzie do walki mają walczyć "na 100%". W jujutsu natomiast poza unikaniem walki, chodzi o utrzymanie niezachwianej postawy i równowagi psychicznej. Obrona w jujutsu jest przede wszystkim zachowaniem spokoju, dystansu i wytrącenia tym przeciwnika z równowagi (również psychicznej).

Jujutsu jest systemem walki, który do dziś znajduje zastosowanie w wyszkoleniu policji, wojska, grup antyterrorystycznych oraz do celów samoobrony.

Jujutsu jest systemem opartym o logikę - wymaga znajomości anatomii i fizjologii człowieka, dzięki której znamy słabe punkty przeciwnika oraz podstawowych praw fizyki, które wykorzystuje się w walce. Nie opiera się o szybkość i siłę uderzenia tak jak większość współczesnych sportów walki.

Historia

Na ten temat nie będę się specjalnie rozwodził. Wszystkich zainteresowanych mogę odesłać do wikipedii lub jujutsu.pl, bo nie widzę sensu przepisywania tych artykułów tutaj. Chciałbym jedynie zwrócić uwagę na kilka czynników kształtujących jujutsu:

• jujutsu był systemem używanym przez samurajów - japońskiego odpowiednika polskiej szlachty
• jujutsu zostało przetestowane i dopracowane w prawdziwej walce podczas wielu bitew stoczonych przez Japończyków (dla zainteresowanych)
• skuteczność technik jujutsu/kenjutsu została przetestowana na jeńcach wojennych

Dlaczego jujutsu?

Ja wybierając jujutsu kierowałem się następującymi aspektami.

Po pierwsze i najważniejsze chciałem nauczyć się walczyć, aby w razie niebezpieczeństwa obronić siebie i swoich bliskich, do czego każdy ma pełne prawo.

Po drugie nie liczył się dla mnie jedynie rozwój fizyczny. Istotne dla mnie było ćwiczenie, jak to mawiają, ciała i ducha. Nie chciałem trenować zwykłego łomotu i robienia krzywdy przeciwnikom. Patrzyłem na różne szkoły pod kątem rozwoju kulturalnego i psychicznego. Jujutsu wpasowało się w moje wymagania idealnie, gdyż opiera się o tradycje, stawiając na rozwój zarówno praktyczny technik jak i psychiczny.

Po trzecie, w jujutsu trenuje się głównie w parze. Rzadko kiedy ćwiczy się formy Kata, a nigdy na przedmiotach martwych takich jak worek treningowy. Według mnie jest to istotne, bo uważam, że nie można się nauczyć obronić przed człowiekiem nie trenując na człowieku. (Być może niektórych bliski kontakt z drugą osobą zrazi, ale w miejscu gdzie trenuje się obronę przed niebezpieczeństwem nikt na to nie patrzy. Łatwo się przestawić na działanie zachowawcze - jest atak, jest obrona - nie myśląc o niczym innym).

Dla innych mogą grać rolę takie fakty jak:

Jujutsu opiera się przede wszystkim o dźwignie i wykorzystywanie energii przeciwnika przeciwko niemu, dlatego nie ważne jest to czy jesteś mniejszy lub słabszy, bo liczy się poprawnie wykonana technika. Jeżeli technika jest wykonana poprawnie, to nawet duża masa nic nie zdziała przeciwko małej. Dzięki temu nadaje się on dla kobiet i mężczyzn w każdym wieku.

Sceptycy wysuwają takie argumenty:

Nie ma wyskoków, kopniaków w głowę, piruetów i salt. Wszystkie techniki są proste, szybkie i nieefektowne. Niestety faktem jest, że tak musi być jeżeli zastanowimy się nad istotą każdego z systemów walki. W żadnym w nich nie znajdziemy efekciarskich kopnięć i półobrotów z prostej przyczyny. Są one niewydajne i niebezpieczne dla osoby wykonującej technikę, a niekoniecznie niebezpieczna dla osoby na której chcemy ją wykonać.

Jujutsu jest nieodpowiednie na potrzeby dzisiejszych czasów. W ramach treningu tradycyjnego jujutsu możemy się przygotować na naukę walki mieczem samurajskim, który jak wiadomo nie jest już używanym narzędziem walki. Choć osobiście bardzo lubię tę część treningów, zdaję sobie sprawę, że nie wszyscy mogą mieć takie podejście. Warto jednak zwrócić uwagę na fakt, że wiele technik wręcz opiera się o techniki miecza, a w życiu codziennym możemy skorzystać z parasola czy kija. Mam nadzieję że z taką świadomością nawet najbardziej przeciwni powinni dać się przekonać na tę formę rozwoju fizycznego.

Podsumowanie

To czy jujutsu jest systemem użytecznym w dzisiejszym świecie nie ulega wątpliwości. Dowodem może być wiele szkół i stylów opartych o jujutsu stosowane w treningu policji, wojska czy jednostek specjalnych.

Osobiście uważam, że jeżeli ktoś poszukuje "swojego stylu" i kieruje się tymi samymi wytycznymi co ja, powinien przynajmniej spróbować. Jest duża szansa, że jujutsu przypadnie mu do gustu ze względu na prostotę, logikę i skuteczność systemu.

Dziękuję Shihanowi Michałowi Śliwce za wytknięcie kilku błędów merytorycznych.

Źródła

• http://benkyo.pl - darmowy kurs języka japońskiego benkyo.pl
• http://www.alljujitsu.com/jujutsu.html
• http://www.allaboutmartialarts.com/jujutsu
• http://www.karate.pl
• http://jujutsu.pl/